Blog:Spotkanie kosmitów - niebezpieczna perspektywa
Spotkanie kosmitów - niebezpieczna perspektywa
19 sierpnia 2022 | Kenex
Co jakiś czas pojawiają się pomysły, by wysłać w kosmos wiadomość, którą mogłyby odczytać obce cywilizacje. Nie raz w przeszłości wdrożono plan w życie. Osobiście uważam, że jako Ziemianie powinniśmy siedzieć cicho. Oto dlaczego.
Co myślą obcy?
Gdy oglądam filmy science-fiction, często jestem rozczarowany, jak bardzo mentalność kosmitów jest podobna do amerykańskiej. Nawet wśród ziemskich narodów można spotkać większe zróżnicowanie w sposobie myślenia niż w nie jednej space operze. Domyślam się, czemu tak jest. Gdyby widzowie mieli problem ze zrozumieniem czyjegoś postępowania, narzekaliby na bezsensowną fabułę. Dlatego obce cywilizacje projektuje się nadając im jedną, specyficzną cechę (np. umiłowanie wobec logiki), a resztę dorabia tak, jakby żyli w USA.
W rzeczywistości nie liczyłbym na takie podobieństwo. Ludzkie myślenie zostało ukształtowane w toku ewolucji oraz procesów społecznych, a jego zadaniem było przetrwanie gatunku. W artykule kody moralne możesz zobaczyć, jak wiele naszej moralności nie jest rezultatem chłodnej analizy, tylko zakodowanych odruchów. Jest bardzo prawdopodobne, że obca cywilizacja rozwinie się w innych warunkach niż ziemskich, więc zupełnie inne strategie adaptacyjne mogą okazać się skuteczniejsze. A więc także inna mentalność i moralność. Trudno mi podać jakiś przykład, bo jak coś wymyślę, nadal jest bardzo ludzkie. Życie z pewnością nas zaskoczy.
Nawet wśród ludzkich kultur różnice są ogromne. Aranżowane małżeństwa, gdzie głowa rodziny mówi, kogo masz poślubić, budzą ogromne oburzenie w kulturach europejskich. Ale wśród tradycyjnie żyjących Hindusów jest odwrotnie. Tam kierowanie się miłością jest widziane jako przykład obrzydliwego egoizmu. Partner ma być wybrany zgodnie z interesem rodziny, a nie prywatnych zachcianek. Ta sama planeta, a jaka różnica.
Co widzą obcy?
Warto też zastanowić się nad percepcją. Zwykle milcząco zakładamy, że obcy będą odbierać świat zmysłami podobnymi do naszych. Będą widzieć to samo co my, słyszeć to samo co my, czuć to samo co my. Jednak nasza percepcja również jest dziełem ewolucji i miała nam pomagać w określonych warunkach otoczenia. Nawet wśród ziemskich organizmów obserwujemy ogromną różnorodność. Gdyby zwierzęta umiały mówić w ludzkim języku, wielokrotnie kłócilibyśmy się o to, jak wygląda świat. Ludzie mają w zwyczaju mówić, że psy są ślepe na kolory, ale psy mogłyby o nas mówić, że jesteśmy "ślepi na zapachy". Świat otaczający nas jest znacznie bardziej aromatyczny, niż jesteśmy w stanie poczuć.
Zresztą jeśli mówimy o widzeniu kolorów, też nie powinniśmy popadać w samozachwyt. Zdrowi ludzie są trichromatyczni, czyli posiadają 3 rodzaje komórek odbierające kolory – wyczulone kolejno na niebieski, zielony i czerwony. Ale na przykład dobrze nam znane gołębie, które widzimy na ulicy, są najprawdopodobniej pentachromatyczne i posiadają takich komórek 5. Pozwala to im dostrzegać znacznie więcej kolorów i odcieni niż ludziom. Czy w oparciu o to potrafimy przyznać, że sami jesteśmy "ślepi na kolory"?
A przecież mówimy o organizmach, które dzielą wspólne warunki zewnętrzne planty Ziemia. W książce popularnonaukowej "Wyobrażone życie" dwójka naukowców opisuje różne koncepcje rozwoju życia na obcych planetach. Polecam ją przeczytać.
Jednym z opisanych w książce scenariuszy jest świat Icehelm. Cała planeta jest skuta lodem, a woda w stanie ciekłym występuje jedynie przy kominach hydrotermalnych, głęboko pod powierzchnią. Stanowią one źródło energii niezbędne do życia, dlatego niewykluczone, że w końcu jakieś powstanie. Ewentualna cywilizacja musiałaby rozwinąć się tam, ponieważ wszędzie wokół jest lód. Możliwe, że rury byłyby dla nich przełomem analogicznym do ludzkiego koła. Pozwoliłyby transportować ciepłą wodę z kominów do ścian i wydrążać tunele. Taka cywilizacja z pewnością nie będzie widzieć jak my, ponieważ głęboko pod lodem jest ciemno. Ludzkie oczy byłyby kompletnie bezużyteczne. Możemy sobie tylko wyobrażać, jak będą odbierać zmysłami dotarcie na powierzchnię planety. I co postanowią z tym fantem zrobić.
Czy dojdzie do sytuacji, gdy obca cywilizacja swoimi zmysłami nie jest w stanie zobaczyć naszych gestów oraz usłyszeć naszych słów? Trudno będzie się dogadać.
Co podpowiada obcym intuicja?
Wraz z rozwojem gatunku nasz mózg kształtował się tak, by rozumieć innych ludzi. Intuicyjnie czujemy, gdy ktoś jest godny zaufania, poirytowany albo kłamie. Nie jesteśmy świadomi, skąd to wiemy. Po prostu czujemy. Problem w tym, że te mechanizmy mają skłonność do rozszerzania na inne obiekty. Ludzie mają tendencję przypisywać emocje prostym robotom i czatbotom.
Spotkanie z obcą cywilizacją będzie więc prawdopodobnie bardzo ciężką walką z intuicją. Gest przyjaźni może naszemu umysłowi wydawać się wrogi. A gest agresji - uroczy. Wyobraźmy sobie, do ilu błędnych decyzji dojdzie. Obcy mogą być dla nas na tyle abstrakcyjni, że mózg kompletnie nie będzie wiedział, jak ich przetworzyć. Skutkiem będzie permanentne uczucie niepokoju w ich pobliżu.
A teraz postawmy się z drugiej strony. Obcy też mogą dysponować jakąś formą intuicji. Nie mamy pojęcia, co będzie im podpowiadać w kontakcie z ludźmi. Może będziemy dla nich na tyle obrzydliwi, że postanowią nas permanentnie zgładzić, tak jak my mamy ochotę zabić muchę albo pająka. A może obudzimy w nich instynkt opiekuńczy i zechcą nam pomóc, nie rozumiejąc, że ich forma opieki wyrządza nam krzywdę. Nie jeden właściciel zadaje cierpienie zwierzęciu, mając dobre intencje.
Podsumowanie
Gdy pierwsi kolonizatorzy dotarli do wybrzeży Ameryki, Indianie prawdopodobnie nie zdawali sobie sprawy, co ich czeka. Jeśli nie wykończył ich wyzysk, dzieła dokańczały europejskie choroby, przed którymi organizmy nie umiały się bronić. Boję się powtórki na skalę globalną. Dlatego wolałbym, żeby Ziemianie w miarę możliwości siedzieli cicho.
Zobacz też
Książki:
- Michael Summers, James Trefil - Wyobrażone Życie. Wyprawa na egzoplanety w poszukiwaniu inteligentnych istot pozaziemskich, stworzeń lodu i zwierząt supergrawitacyjnych
- Bryan Walsh - Koniec świata. Krótki przewodnik po tym, co nas czeka
Seriale dokumentalne:
- Obce światy (Netflix)
MruczekWiki: